Stedentrips
De afgelopen weken zijn we hier flink gaan rondtoeren. We hebben de steden bezocht die op ons verlanglijstje stonden en hebben er uren gewandeld. Bewonderd. Gekeken en geobserveerd.
Granada, Malaga, Cordoba, Sevilla, Cádiz. De grotere steden van Andalusië. Een regio die zich kenmerkt door olijven en toerisme. Onderweg hebben we dat ook wel gezien. Hele velden met olijfbomen. Flatgebouwen en vakantiecomplexen aan de costa’s. Maar gelukkig vonden we ook hele lieve, kleine plaatsen waar je in alle rust nog karakteristieke restaurantjes tegenkomt zonder Friet van Piet of Broodje van Kootje-achtige Nederlandse restaurants?
Andalucía
Deze streek intrigeert mij al jaren. De invloeden van verschillende culturen die hier al sinds voor de jaartelling sporen hebben achtergelaten die je nog steeds kunt vinden. Grieken, Romeinen, Moren, joden, zigeuners, christenen (katholieken).
Geweldige gebouwen – als ik weer op de wereld kom is het als architect – groenten, fruit, planten, eten en drinken en de flamenco.
En dan te bedenken dat er een tijd was – voor 1492 – dat de mensen met allerlei soorten achtergronden samenleefden, net als in Amsterdam in de Gouden Eeuw. Ook hier was er dus een smeltkroes van culturen. Moren, katholieken, joden en zigeuners leefden hier allemaal samen in (waarschijnlijk betrekkelijke) harmonie.
Heel precies weet je het natuurlijk nooit, want er zijn wel aparte wijken per bevolkingsgroep terug te vinden. Maar goed, ik probeer daar dan een beeld bij te vormen, dus hou het een beetje romantisch.
Een excursie naar het Alhambra in Granada geeft een redelijk accuraat beeld van de geschiedenis, maar ook een bezoek aan de mezquita van Cordoba toont hoe de katholieken er uiteindelijk letterlijk bovenop zijn gaan zitten.
Ineens valt mij iets geks op. Het zet me aan het denken en heeft alles te maken met perspectief. Historisch perspectief.
In Nederland gaat er al jaren discussie over ‘onze helden’ uit vroegere tijden. Met de wetenschap van nu komen we erachter dat die helden ook barbaren waren. Waarschijnlijk hebben meerdere van onze zeehelden er hun handen vuil aan gemaakt. Discussies ontstaan over het aanpassen van straatnamen of die van scholen, omdat het in de huidige tijd not-done is. Ja, in Nederland doen we ons best. Moorkoppen veranderen in chocoladebollen en negerzoenen in chocolade of schuimzoenen. Jodekoeken mogen blijkbaar nog wel…(deze schijnen ook niet met Joden te maken te hebben;)
Terug naar Spanje
De gouden eeuw van Spanje startte in 1492 nadat de moslims (Moren) van het Iberische schiereiland (Spanje en Portugal) waren verjaagd en het katholieke koningspaar Isabel en Ferdinand een ware heksenjacht openden op achtergebleven moren en joden. Ze werden verdreven, vermoord, of kregen de keuze om zich onvrijwillig te laten dopen om te mogen blijven.
Die inquisitie is een geschiedenis op zich en ik lees er al jaren over.
Waarom?
Omdat ik afstam van een zo’n verdreven joodse familie die in Amsterdam belandde. Hoeveel precies weet ik niet, maar ongetwijfeld heeft dit beleid heel veel evens gekost.
Dan vraag ik me af hoe historisch perspectief werkt. Lees je deze geschiedenis anders als katholiek dan als moslim of jood?
Ik dwaal af. Terug naar de trigger. In de verschillende steden die we bezochten zag ik straatnamen met de Reyes Católicos (dat waren dus Isabel en Ferdinand, de Katholieke koningen) Ze liggen nog in de kathedraal van Granada.
Prachtige kapel en groots verhaal, maar de Inquisitie die dit echtpaar heeft laten uitvoeren was niet niks. Het was zelfs beestachtig. Onschuldige burgers werden opgehaald en vergast. (O nee, dat was pas tijdens de 2e wereldoorlog). Tijdens de inquisitie werden ze gemarteld, opgehangen en verbrand.
Ik vraag me af of ze hier ooit hebben nagedacht over het veranderen van straatnamen …
Ps. Voor de liefhebbers zal ik binnenkort een literatuurlijst delen met mijn boeken over deze regio en de Inquisitie.
